بافت الگوی تکرار شده‌ای است که وزن دارد و جان می بخشد به تار و پود بی جان . بافت حتی می‌تواند شامل غلظت و رقت رنگ یا نور باشدکه بازتاب هر چه که می بینید. وزن در کار آهنگ حرکت آن است که دل می سنجد و بافته می شود .
به لحاظ شکل و فرم به مدد خطوط انواع نقوش انسانی، گیاهی، جانوری، تلفیقی، اماکن ایجاد می‌شود و از لحاظ بافت که همان وزن و آهنگ کلی کار است در انواع تک موضوعی، خشتی، قاب قابی، محرمات، لچک ترنجی، بندی. اسلیمی قابل تقسیم‌اند.
مراحلی كه باید برای شروع بافت يك فرش با شکوه ایرانی رعايت گردد عبارتند از:
۱ـ آماده‌سازی مواد اوليه شامل نخ‌چله، نخ پشمي(خامه)، نخ پود.
۲ـ آماده‌سازی دستگاه (دار) و ابزار بسته به اندازه فرش
۳ـ آماده‌سازی نقشه مورد نظر که باید از طراح یا نقاش تهیه کرد .
۴ـ چله‌كشی (نصب نخ چله يا تارها بر روی دار قاليبافي).
۵ـ بافت گليم، ابتدای فرش که بسیار مهم است .
۶ـ ساده‌بافی ابتدای فرش، انجام عمل گره زدن بر روی تارها به وسيله نخ پشمي (خامه).
۷ـ نقشه‌خواني، انجام عمل گره زدن براساس خانه‌های رنگی نقشه .
۸ـ انجام عمل پودكشی (پود زير يا ضخيم و پود رو يا نازك) و عمل كوبيدن پودها با دستگاه دف .
۹ـ شيرازه پيچی كناره‌ها یا کنار پیچ .
۱۰ـ عمل كوبيدن رج‌ها و قيچي‌زدن سرپرزهای اضافي.
۱۱ـ رعايت در جلوگيری از معايب احتمالی هنگام بافت که نباید فرش کج شود یا کوبیده شود .
۱۲ـ پايين‌كشی :اتمام كار يك فرش بافته شده.
بطور كلی در قاليبافی ايران دو نوع گره متداول است که بسته به نوع قومیت و منطقه تغییر می کند
۱ـ گره تركی (قيورد ـ متقارن) تبريز، هريس همدان، عشاير فارس و ….
۲ـ گره فارسی (سنه ـ نامتقارن) فارسي‌زبانان، اراك، اصفهان، مشهد، بيرجندؤ كرمان، نائين، كاشان، قم و …. که از بهترین و ریز بافت ترین نوع گره در نوع خود هستند.
معمولا رجشمارهای رايج در فرشبافی ايران از ۲۰ تا ۹۰ رجی مي‌باشد که فرش قم از بهترین های ایران است .
